Η ασπιρίνη κι άλλες ιστορίες μη συνταγογραφούμενης τρέλας

Αυτή τη βδομάδα βιώνουμε μια εικόνα από το μέλλον του 2014

Ο ελεύθερος καθορισμός των τιμών των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων (ΜΗΣΥΦΑ) είναι ένα παιδί που γεννήθηκε και ξαναγεννήθηκε μέσα από τα αλλεπάληλα μνημόνια και τους εφαρμοστικούς τους νόμους, σύμφωνα με τις επιταγές της περίφημης ‘Εργαλειοθήκης του ΟΟΣΑ’. Το εύρημα του καθορισμού «Ενδεικτικής Λιανικής Τιμής» (ΕΛΤ) (Ν.4472/2017 αρ.86) ομολογεί τουλάχιστον δύο αποτυχίες του τρέχοντος συστήματος για τα φάρμακα: 

1) Ο ανταγωνισμός της ελεύθερης αγοράς σε συνθήκες κρίσης όσον αφορά ανελαστικές ανάγκες οδηγεί μαθηματικά τις τιμές προς τα πάνω.

2) Η προσπάθεια χαλιναγώγησης αυτής της αύξησης από το κράτος με τον καθορισμό ‘ταβανιού’ τιμής, ουσιαστικά κανονικοποιεί τις συχνά ιλιγγιώδεις αυξήσεις. 

Όταν σε αυτή την εικόνα μπαίνουν φάρμακα ευρείας χρήσης και κοινωνικής σημασίας τα οποία καλύπτονται αποκλειστικά από την τσέπη του ασθενή-καταναλωτή, τα κενά στο οικοδόμημα του αφηγήματος περί ‘καθολικής πρόσβασης στην υγεία’ αποκαλύπτονται στο πραγματικό μέγεθός τους.

Η ασπιρίνη είναι ίσως το πιο αναγνωρίσιμο φάρμακο παγκοσμίως, με αρκετές χρήσεις σε καθημερινές οξείες ή χρόνιες εφαρμογές. Η ασπιρίνη είναι ένα από τα περίπου 350 -σε σύνολο 550- ΜΗΣΥΦΑ που παρουσιάζουν ραγδαία αύξηση τιμής στη λίστα του ΕΟΦ που δημοσιεύτηκε πριν μια εβδομάδα. Χαρακτηριστικά, η  ΕΛΤ της καθορίζεται στα 3,41 από 1,80 ευρώ που πωλείται μέχρι σήμερα. Μιλάμε δηλαδή σχεδόν για διπλασιασμό της τιμής της, κάτι που αντικατοπτρίζει αντίστοιχη αύξηση στη χονδρική τιμή της, δηλαδή την τιμή που εισπράττει η φαρμακοβιομηχανία (από 1,25 σε 2,38 ευρώ). Βλέποντας ιστορικά την τιμή της ασπιρίνης, αυτή είναι η δεύτερη απότομη αύξηση μετά την ανάλογη αύξηση του 2011, από 0,66 σε 1,87 ευρώ, δηλαδή αύξηση πάνω από 500% μέσα σε 6 χρόνια. Μπορούμε μάλιστα να πούμε ότι η αύξηση του ’11 ήταν εν μέρει αποτέλεσμα των παράλληλων εξαγωγών και των αντίστοιχων ελλείψεων από την ελληνική αγορά.

Σημαντικές αυξήσεις τιμής αναμένονται και σε άλλα δημοφιλή φάρμακα ευρείας χρήσης, όπως depon, buscopan, lysopaine κ.α. Ο κατάλογος με τις νέες τιμές βρίσκεται σε διαβούλευση και αναμένεται να πάρει τελική μορφή τις επόμενες μέρες.

«Η απελευθέρωση τιμών στα ΜΗΣΥΦΑ ήταν πνευματικό παιδί των υπουργών Χατζηδάκη και Γεωργιάδη, μια ιδέα που πέρασαν στον νόμο του 2014. ‘Υστερα από σφοδρές αντιδράσεις υποχώρησαν και δόθηκε τριετής αναστολή για την εφαρμογή του, κάτι που γίνεται από την τωρινή κυβέρνηση» δηλώνει ο Γ. Δαγρές, φαρμακοποιός και μέλος διοίκησης του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου και Φαρμακευτικού Συλλόγου Αττικής. «Οι εμπνευστές αυτής της πολιτικής θα πρέπει να ζητήσουν δημόσια συγγνώμη από τους πολίτες και η κυβέρνηση να καταργήσει την απελευθέρωση στα ΜΗΣΥΦΑ και να επαναφέρει την κρατική διατίμηση, όπως γινόταν πάντα, ώστε να ξαναπέσουν οι τιμές και να ανακουφιστεί ο κόσμος» συνεχίζει ο κ. Δαγρές.

Σε πρόσφατη δημόσια τοποθέτησή του ο Υπουργός Υγείας Ανδρέας Ξανθός διαπίστωσε πως «η δημόσια φαρμακευτική δαπάνη είναι πλέον ανεπαρκής για να καλύψει τις ανάγκες εξωνοσοκομειακής και νοσοκομειακής περιθαλψης όλων των πολιτών» και πρότεινε «αλλαγή μίγματος» πολιτικής. Σε ένα περιβάλλον με ασφυκτικούς και μειούμενους δημόσιους προϋπολογισμούς για το φάρμακο, με κορεσμό των μέτρων επιστροφής χρημάτων από τις φαρμακοβιομηχανίες (clawback / rebate) αλλά και με την εξαίρεση των ΜΗΣΥΦΑ που προορίζονται για νοσοκομειακή χρήση από την απελευθέρωση από την διατίμηση, φαίνεται πως ο κλήρος πέφτει βαρύς στην τσέπη των πολιτών και τα over-the-counter φάρμακα, τα οποία παραδοσιακά αποτελούν και άμεση ένεση ρευστότητας για τη βιομηχανία.

Έτσι στις αστοχίες του συστήματος ασφαλιστικής τιμής για συνταγογραφούμενα φάρμακα που αντιμετωπίζουν φτωχοί ασθενείς -οι οποίες δημιουργούν υψηλό κόστος συμμετοχής ακόμα και σε ‘μηδενικές’ ηλεκτρονικές συνταγές- έρχονται να προστεθούν τα οικονομικά βάρη από την απότομη και μεγάλη αύξηση στις τιμές των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων. Ο λογαριασμός στον πολίτη.

Πηγή: praksisaccess.org